افزایش قیمت دلار و تاثیر آن در صنعت فولاد

به گزارش رصد اقتصادی ، بالارفتن قیمت دلار که دلایل متعددی دارد، تاثیر به سزایی در روند قیمت‌های کالاها می‌گردد. اما اینکه تاثیر افزایش قیمت ارز و دلار برای صنایع فولادی کشور تا چه میزان است؟ موضوع گزارش امروز ماست که با هم می‌خوانیم.

افزایش لحظه‌ای و روزانه دلار طی چندسال اخیر که یک دلیل آن به بی‌برنامگی و ضعف مدیریت در جلوگیری از معاملات فردایی و بازارگردان‌های دلالی بر می‌گردد و دلیل دیگر آن تقویت شاخص دلار در بازارهای جهانی توسط آمریکا است، سبب شده تا قیمت‌ها را در بازارهای معاملاتی دچار نوسان کند. بالارفتن قیمت دلار می‌تواند تاثیر افزایشی خود را بر روی صنایع فولادی و آهن آلات هم بگذارد. 

برای درک بهتر موضوع ابتدا به رابطه افزایش قیمت دلار بر اقتصاد و بالارفتن قیمت‌ها و سپس به بررسی چرایی این تاثیر بر افزایش قیمت در بازار آهن و فولاد که اصولا وارداتی نیست، می‌پردازیم.

دلار به عنوان یکی از ارز های مهم در دنیا که پول پایه بسیاری از مملکت ها را دربرمیگیرد، تاثیر بسزایی در اقتصاد جهانی دارد.جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی است که وابستگی شدیدی به درآمد ارزی و نوسانات آن دارد. هرچقدر این نوسانات به درستی مدیریت شود ارزش پول ملی همان مقدار بالاتر خواهد رفت.

دو سال گذشته بازار قیمت ارز به قدری نوسان داشت که عواملی همچون تغییر تقاضا یا تغییر قیمت‌های جهانی اثر کمرنگی داشتند و به طور نسبی اثر آن‌ها بسیار کمرنگ‌تر از دلار بود. امروزه افزایش قیمت دلار و تحریم ها باعث رشد حیرت آور قیمت تمامی اجناس در صنایع مختلف شده است. با توجه به اینکه آهن در کشور ما یک کالای وارداتی نیست، اما قیمت آهن آلات رابطه مستقیمی با قیمت دلار دارد. 

عوامل تاثیرگذار بر قیمت نهایی فولاد

در مورد رابطه قیمت ارز و قیمت ریالی فولاد در بازار آزاد، همواره بحث‌های زیادی وجود دارد. در دو سال گذشته نرخ ارز و نرخ‌های جهانی فولاد نوسانات شدیدی داشته‌اند. از این رو در بازه‌های کوتاه مدت، رابطه قیمت ارز و قیمت فولاد تغییر کرده و همواره مستقیم نبوده است. اما به طور کلی رابطه این دو مستقیم است و با تحلیل تغییرات قیمت دلار و قیمت‌های جهانی فولاد می‌توان روند پیش‌رو بازار فولاد را تحلیل کرد.

مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین کالا و فلز اساسی، فولاد است. فولاد به عنوان یک کالای جهانی که قیمت آن روزانه تغییر می‌کند، براساس دلار آمریکا قیمت‌گذاری می‌شود و ایران بازار ساز، بازار فولاد نیست. در نتیجه در تحلیل قیمت فولاد به نسبت ریال باید حتما نسبت قیمت ریال و دلار را بررسی کرد. دو مورد بر قیمت آهن و فولاد تاثیرگذار است که تعیین‌کننده قیمت نهایی فولاد هستند: ۱- ارزش واحد پول کشورهای مختلف در مقابل دلار آمریکا ۲- هر عامل طبیعی و غیرطبیعی تاثیرگذار بر حجم عرضه و تقاضا.

همانطور که گفتیم ارزش واحد پول کشورهای مختلف در مقابل دلار آمریکا بر قیمت فولاد موثر است.

اولین تاثیر دلار بر روی قیمت نفت و انرژی است. مطالعات نشان می‌دهد یک رابطه تک سویه بین قیمت نفت خام، شاخص قیمت فولاد و شاخص دلار(DXY)  در سطح جهانی وجود دارد و به این معنی است که قیمت نفت خام تنها از نوسانات خودش تبعیت می‌کند. اما شاخص قیمت جهانی فولاد از هر دو حرکت قیمت خود و نوسانات قیمت نفت خام تاثیر می‌پذیرد. پس هنگامی که شاخص قیمت نفت رو به بالا می‌رود قیمت فولاد (آهن آلات) نیز افزایش می‌یابد.

البته باید به این نکته توجه کرد که بسیاری از اوقات روند کلی قیمت کومودیتی‌ها تعیین‌کننده کاهش یا افزایش قیمت فولاد در بازارهای جهانی است. در واقع شاخص قیمت دلار و به طور کلی تقاضای کلان اقتصاد جهانی، قیمت کومودیتی‌ها را تغییر می‌دهد. شاخص‌های تاثیرگذاری قیمت نفت از افزایش هزینه‌های تولید گرفته تا افزایش هزینه‌های حمل و نقل بر روی قیمت فولاد تاثیر می‌گذارد. 

دومین تاثیر دلار در تعادل بین عرضه داخلی و خارجی هر کشور است. بدین معنی که اگر تقابل ریال و دلار، کاهش ارزش ریال را نشان دهد با افزایش نرخ دلار، ارزش کالای ایرانی در بازار جهانی نصف می‌شود و بدین ترتیب از یک سو جذابیت قیمت‌های ایرانی برای مصرف‌کننده خارجی بالا می‌روند و از یک سو سود کم بازار خارجی موجب افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی می‌شود.

سومین تاثیر دلار، تاثیر هزینه‌های جانبی مثل هزینه حمل و نقل تریلی در ایران است. اما مهم‌تر از آن، تاثیر روانی افزایش نرخ دلار بر افزایش قیمت فولاد است که در واقع نوسانات قیمت دلار به طور مستقیم قیمت فولاد را تکان می‌دهد.

در نهایت ما با دو مجهول روبرو هستیم، قیمت ارز در داخل و قیمت جهانی فولادی. قیمت جهانی وابستگی شدیدی به عرضه و تقاضا کل و شاخص دلار دارد. قیمت داخلی نیز کاملا تابع قیمت دلار و قیمت جهانی است.

همچنان قیمت مواد اولیه شمش که شامل قراضه و آهن اسفنجی می شود، افزایش یافته و تولید محصولی که توانایی رقابت داشته باشد غیرممکن شده است. علاوه بر این می‌توان به عدم نظارت لازم بر این بازار اشاره کرد. از آنجایی که تمام زنجیره تامین فولاد در داخل کشور وجود دارد و قابل تامین است. نیاز به واردات از کشورهای دیگر وجود ندارد بنابراین قیمت گذاری آن به دلار وابسته نیست. اما فعالان این صنعت در حال حاضر شاهد قیمت های لحظه ای شمش و تغییر آن براساس دلار هستند.

عده ای معتقدند که سیاست های نادرست در این مقاطع  و اجرای روش های قیمت‌گذاری دستوری، باعث ایجاد مشکلات بسیاری برای تولیدکنندگان فعال در صنعت آهن آلات شد .

سمیرا عسگری