شمش فولادی؛ مهمترین عامل بر افزایش و کاهش قیمت محصولات فولادی

 شمش فولادی به‌ دلیل تامین ماده اولیه در صنایع فلزی و ساختمانی، به عنوان یک عامل تعیین کننده، از اهمیت بالاشمش فولادی یا شمش آهنی، تقریبا قطعه ای خالص است که در اثر فرآیندهایی به صورت مختلف ریخته گری شده و در نهایت تولید می شود. شمش فولادی به عنوان ماده میانی محسوب می گردد که برای تولید محصول نهایی همچون میلگرد و تیرآهن از آن استفاده می شود.

شمش آهن قطعه‌ای مستطیلی به طول حداکثر ۲ متر است که طی عملیات ساخت و پرداخت به مواردی نظیر میلگرد، ناودانی، نبشی، تیرآهن و سایر محصولات نورد سرد و گرم تبدیل می‌شود. این محصول به عنوان اصلی ترین ماده بسیاری از صنایع  و منشا اصلی تولید مقاطع فولادی دیگر است. باید خاطر نشان کرد شمش فولادی از جمله مقاطعی است که در تهیه مصالح فولادی نقش پرکاربرد دارد و بسته به نوع، در صنایع مختلف برای تولید محصولات گوناگون استفاده می گردد. یکی از ویژگی های بارز شمش، حمل آسان این مقطع فولادی است.

شمش فولادی به دو صورت بیلت و بلوم تولید می شود. شمشی که با عنوان شمشال در بازار شناخته می شود، به صورت بیلت تولید می شود و دارای سطح مقطع دایره ای و مربعی است. عرض بیلت کمتر از ۱۵ سانتی متر مربع و سطح مقطع آن ۲۳۰ سانتی متر مربع است.

شمشی که با عنوان شمشه شناخته می شود، به صورت بلوم است. بلوم دارای سطح مقطع کمتر از ۲۳۰ سانتی متر مربع و عرض بیشتر از ۱۵ سانتی متر مربع است. بلوم برای ساخت ریل قطار، سپری، ناودانی، قوطی، تیرآهن کاربرد دارد.یی برخوردار است. قیمت این مقطع فولادی نیز از چالش‌های بازار آهن‌آلات محسوب می‌شود.

در مطلب حاضر روش تولید، موارد کاربرد و تاثیر قیمت شمش فولاد بر بازار را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید

شمش فولادی چیست؟

شمش ها را باید به‌ عنوان اصلی‌ترین و کاربردی‌ترین مقطع فولادی،  مادر بسیاری از صنایع و منشأ تولید مقاطع فولادی دیگر دانست. در واقع شمش فولادی، قطعه‌ای مستطیلی به طول حداکثر 2 متر است که طی عملیات ساخت و پرداخت به مقاطعی همچون میلگرد، ناودانی، نبشی، تیرآهن و سایر محصولات نورد سرد و گرم تبدیل می‌شود.

تنوع شمش‌های موجود در بازار آهن‌آلات بیش از هر چیز به میزان کربن استفاده شده در ساخت آن مربوط می‌شود. مواردی نظیر خمش، میزان انعطاف و مقاومت کششی از دیگر نقاط تمایز انواع شمش‌ها به ‌شمار می‌آیند.

تفاوت در گریدها و استانداردهای به‌کار رفته در شمش فولادی، همراه با کاربردهای متنوع، زمینه‌ساز مصارف گوناگون آن شده است.  

در ادامه مطلب شما را با انواع شمش فولادی آشنا می کنیم.

انواع شمش فولادی را بشناسیم

پیش از هرگونه صحبت در رابطه با انواع شمش فولادی، یادآوری این نکته لازم است که این محصولات میانی و یا به بیان دیگر پایه ای، برای سهولت در خروج از قالب، اغلب با سطح مقطع ذوزنقه‌ای تولید می‌شوند. همچنین نامگذاری این شمش‌ها با شکل و اندازه این مقاطع ارتباط دارد و بر اساس کوچک و بزرگ بودن آنها تعیین می‌شود.

بلوم یا فابریک

 این مقطع فولادی که با نام شمشه نیز شناخته می شود، یک اسلب کامل یا بخشی از آن است که از کناره اسلب بریده شده است. بلوم‌ها در ابعاد ۱۸۰×۱۸۰، ۲۰۰×۲۰۰، ۲۵۰×۲۵۰ تولید می‌شوند. همچنین باید اشاره کرد که عرض شمش های فابریک بیش از 15 سانتیمتر است. از محصولات تولیدی با شمش بلوم، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تیرآهن
• ریل
• قوطی
• ناودانی
• نبشی
• میلگردهای صنعتی

بیلت یا شمشال

 از بیلت که دارای سطح مقطع مربعی یا دایره‌ای شکل است، مستقیما برای تولید محصولاتی مانند سیم و میلگرد استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که شمش هایی با سطح مقطع کوچکتر از 230 سانتی متر مربع و  با عرض کمتر از 15 سانت، به عنوان بیلت شناخته می‌شوند؛ شمش‌هایی با ابعاد ۱۰۰، ۱۲۰، ۱۲۵، ۱۳۰، ۱۵۰ و ۱۶۰ جزو بیلت‌ها به‌شمار می‌آیند.

از شمشال که دارای چگالی بالا است، بیشتر در ساخت تولیدات صنعتی استفاده می شود. شمش بیلت را برای ساخت لوله های بدون درز مانیسمان مورد استفاده قرار می دهند.

اسلب یا تختال

اسلب از پرکاربردترین مقاطع فولادی مورد استفاده در تولید فراورده‌های نورد سرد و گرم است که توسط کارخانه‌های تولیدی صنایع فلزی مانند ذوب آهن اصفهان مورد استفاده قرار می گیرد.

از این شمش مستطیلی که دارای ضخامت 200 تا 250 میلی‌متر، طول 4 تا 12 متر و عرض 650 تا حداکثر 2000 میلی‌متر است در ساخت ورق های فولادی استفاده می شود. از کاربردهای شمش تختال می توان موارد زیر را برشمرد:

• نبشی
• ناودانی
• کویل
• نوارهای فلزی مورد استفاده در صنایع گوناگون
• لوله‌های درزدار

شمش آلیاژی چیست؟

برای تولید شمش آلیاژی که ازمهم ترین مقاطع فولادی محسوب می شود، فلزات مختلفی با هم ترکیب می شوند تا آلیاژ منحصر به فردی تولید شود. لازم به ذکر است که برای تولید شمش های آلیاژی از کوره های متفاوتی مانند کوره الکتریکی القایی، کوره الکتریکی مقاومتی، کوره شعله ای و کوره زمینی استفاده می شود.

در مورد فولاد، باید گفت که درصد کربن به‌کار رفته و میزان فلزاتی نظیر آهن، آلومینیوم و چدن در نوع و کاربرد آلیاژهای تولیدی تاثیر دارد. آهن پرمصرف‌ترین عنصر در بین فلزت مذکور است.

در مورد شمش آلیاژی فولاد و آلومینیوم و کاربردهای وسیع آن در ساخت درب و پنجره نیز گفتنی ها بسیار است و قیمت این محصولات، بی‌شک متاثر از قیمت شمش آلیاژی خواهد بود.

از کاربرد شمش فولادی بیشتر بدانیم

بلوم و بیلت که از اصلی‌ترین محصولات تولیدی شمش های فولادی هستند، کاربرد زیادی در ساخت مقاطع فولادی گوناگون دارند؛ از بلوم و بیلت در ساخت مفتول، تیرآهن و میلگرد، در انواع ساده و آجدار، ناودانی، نبشی، لوله‌های بدون درز مانیسمان و نیز سپری فابریک استفاده می شود.

تختال که به‌عنوان فولاد خام نیز محسوب می‌شود از دیگر مواد پرکاربرد در صنایع مختلف است.

تختال برای تولید انواع ورق‌های فلزی، کلاف و کویل‌، صفحه، نوار فلزی و نیز ساخت نبشی و ناودانی پرسی، لوله‌ درزدار و تیوب‌ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

روش تولید شمش فولاد

پس از جداسازی ناخالصی‌ها از سنگ آهن، شمش فولادی را با یکی از روش‌های زیر تولید می کنند:

• کوره بلند
• کوره تونلی
• کوره احیا مستقیم

کوره بلند

 در این روش که جزو متداول ترین روش های موجود در تولید فولاد است، برای دستیابی به آهن خام، سنگ‌آهن را پس از خلوص و گندله‌سازی، همراه با آهک و کک وارد کوره بلند می کنند. در ادامه آهن خام به دست آمده در کوره کنورتر ریخته می شود. سپس به دمش اکسیژن اقدام می شود تا میزان ناخالصی‌ها و مقادیر فسفر و گوگرد کاهش پیدا کند. در گام آخر نیز ماده مذاب بعد از رسیدن به ترکیب شیمیایی مناسب به بخش ریخته‌گری منتقل خواهد شد.

کوره تونلی: در این روش با افزودن کربن به آهن، آن را در حالت جامد تهیه و به شمش تبدیل می‌کنند. ماده اولیه در این نوع تونل را پودر کنسانتره سنگ آهن تشکیل می دهد. پودر را درون یک سری ظروف سرامیکی شارژ می کنند و در ادامه درون واگن مخصوص قرار می دهند. سرامیک ها در این فرایند، سه مرحله‌ی پیش‌گرم، احیا و خنک سازی را پشت سر می گذارند. این شیوه را می‌توان مدرن‌ترین روش برای تولید شمش فولادی نامید که در اغلب واحدهای صنعتی مورد استفاده وسیع قرار می گیرد.

از مزایای کوره تونلی می توان به افزایش سرعت تولید، کیفیت بالای محصولات و کاهش مصرف انرژی اشاره کرد؛ در همین رابطه باید اشاره کرد که تعمیرات سخت و سختی در خاموش و روشن شدن کوره از معایب این نوع کوره است.

احیاء مستقیم: این روش با استفاده از سوخت‌های طبیعی و برای تهیه آهن اسفنجی انجام می‌شود. محصول تولیدی در روش احیاء مستقیم به‌عنوان بریکت (قالب فشرده شده آهن اسفنجی) نیز استفاده می‌شود.

در احیاء مستقیم، آهن قراضه با سبدهای مخصوصی در کوره ریخته می شود؛ در ادامه آهن اسفنجی و بریکت به مواد سرباره شامل کک، آهن و بنتونیت اضافه خواهد شد. در مرحله بعد، فولاد مذاب پس از جدا شدن ناخالصی ‌ها، به وسیله پاتیل‌ها به واحد ریخته‌گری منتقل و در تاندیش (واسطه بین پاتیل و قالب) ریخته می‌شود. سپس شمش‌های مذاب به قالب‌های مسی منتقل و پس از خنک شدن مورد استفاده قرار می‌گیرند.

موارد استفاده شمش فولادی

از کاربردهای متنوع شمش‌های فولادی در صنایع گوناگون‌ می توان موارد زیر را برشمرد:

• تسهیل و تقویت ساختمان‌سازی
• افزایش مقاومت کششی
• بالا بردن دوام
• کاهش خوردگی فلزات
• ساده سازی حمل و نقل

تاثیر قیمت شمش فولاد در بازار آهن‌آلات و صنایع

شمش فولاد با کاربردهای وسیع و همه جانبه‌ای که دارد نقش مهمی را در صنایع مختلف ایفا می‌کند. صنعت ساختمان، از اسکلت تا نما و از درب و پنجره تا دیگر بخش‌ها، بدون شک در گرو استفاده وسیع از تولیدات فلزی و آهن‌آلاتی است که همگی از محصولات شمش فولادی به‌شمار می‌آیند.

از پروفیل‌های باز و بسته گرفته تا ورق‌های فولادی تولید شده در فرایند نوردهای سرد و گرم، همگی از شمش های فولادی تهیه شده اند.

در نتیجه قیمت شمش ها به‌ طور قابل توجه و موثری در قیمت ساختمان و دیگر صنایع تاثیرگذار است. در مورد تولیدات به ‌دست‌ آمده از شمش فولادی باید اشاره کرد که مثلا تیرآهن و میلگرد که از پرمصرف‌ترین مقاطع در ساختمان سازی هستند، به‌ شکل مستقیم و موثر در نوسانات قیمت مسکن موثر خواهند بود.

بنابراین کارخانجات صنایع فلزی، بخش مسکن و پروژه‌های عمرانی لازم است برای اطلاع از قیمت شمش فولادی و تاثیر آن در برآورد کلی هزینه‌ها، نسبت به رصد قیمت این محصول، به‌ صورت روزانه اقدام کنند.

و در پایان

شمش فولادی از موارد کاربردی و پرمصرف در صنایع فلزی و ساختمانی است که بررسی و ارزیابی قیمت شمش فولاد از موارد مهم و موثر در محاسبه هزینه‌ها خواهد بود.

خوشبختانه امروزه سایت شرکت‌های تولید و عرضه کننده این محصولات فلزی، با نصب نرم‌افزارهای ویژه نسبت به اعلام قیمت‌ها و به‌روز رسانی لحظه‌ای آن ها اقدام می‌کنند که به عنوان نمونه می‌توان سایت آهن ملل که در زمینه فروش و همچنین قیمت به روز آهن آلات فعالیت دارد را نام برد (https://ahanmelal.com) بدون شک موارد جانبی نظیر بازار ارز و بورس، تحولات سیاسی و اقتصادی منطقه‌ و جهان بر قیمت‌گذاری این نوع شمش تاثیر گذار خواهد بود.

* مطلب فوق رپرتاژ اگهی می باشد و سایت خبری رصداقتصادی مسئولیتی بابت آن ندارد