رونمایی از بسته جدید کنترل بازار ارز

بازار ارز مدام درحال نوسان است. بازار ارز چند وقتی است به شدت بهم ریخته است. بهم ریختگی بازار ارز کار چه کسانی است و چه کسانی باید بازار ارز را سرو سامان دهند؟. آیا سروسامان دادن به بازار ارز وظیفه بانک مرکزی است؟ این سوالی است که مردم را گمراه کرده است.

علی صالح‌آبادی، رییس کل بانک مرکزی از معرفی ابزار جدید بانک مرکزی در حوزه بازار ارز خبر داد و اعلام کرد: افرادی که نگران نوسان در بازار ارز هستند و به این دلیل خرید ارز انجام می‌دهند باید بدانند که از روزهای آینده ابزار جدیدی را در این حوزه معرفی خواهیم کرد تا بتوانند اوراقی را که منتشر می‌شود خریداری کنند و دیگر نگرانی از این جهت نداشته باشند. بر این اساس خریداران در سررسیدهایی مشخص می‌توانند اوراق را به بانک مرکزی بفروشند و پس از این نگرانی افراد با این ابزار برطرف خواهد شد.

اوراق گواهی ارزی چه مشخصاتی دارد؟

براساس این گزارش، بانک مرکزی روز گذشته طی اطلاعیه‌ای مشخصات اوراق گواهی ارزی را اعلام کرد: در این اطلاعیه آمده است اشخاص حقیقی بالای ۱۸ سال از 28 آبان ماه امسال می‌توانند با مراجعه به شعب ارزی بانک ملی نسبت به خرید این اوراق اقدام کنند. بر این اساس مبنای محاسبه برای تعیین مبلغ ریالی در زمان انتشار، بازخرید و سررسید اوراق، نرخ پایانی روز قبل نماد دلار توافقی اسکناس بازار متشکل معاملات ارزی خواهد بود و این اوراق سه‌ماهه و سررسید اوراق در تاریخ 25 بهمن ماه امسال است. حداقل میزان خرید اوراق معادل ریالی هزار دلار و حداکثر میزان خرید اوراق معادل ریالی 4هزار دلار و ارزش هر ورقه معادل ریالی ۱۰۰ دلار خواهد بود. این اوراق ارزی قابل بازخرید قبل از سررسید در شعب بانک ملی ایران با نرخ پایانی روز قبل نماد دلار توافقی اسکناس بازار متشکل معاملات ارزی و فاقد امکان معاملات ثانویه و انتقال به غیر است و امکان تحویل فیزیکی اسکناس دلار در سررسید با پرداخت حق‌الوکاله اسکناس بانک مرکزی وجود دارد.

خرید اوراق ارزی به اطمینان مردم نیازمند است

کامران ندری، کارشناس حوزه پولی و بانکی در واکنش به خبر انتشار اوراق گواهی ارزی و توصیه رییس بانک مرکزی به خرید این اوراق به جای اسکناس دلار از بازار به «اعتماد» گفت: در صورتی که مردم به خرید این اوراق اعتماد کنند ممکن است تاحدی برای افرادی که نگران افت ارزش ریال هستند دارایی مناسبی باشد. این کارشناس بانکی با بیان اینکه مشکل اصلی در اقتصاد کشور عدم اطمینان مردم به برنامه‌های دولت سیزدهم است، تصریح کرد: در صورتی که این اوراق مورد استقبال سرمایه‌گذاران قرار گیرد تا حدی می‌تواند جایگزین ریال یا اسکناس دلار شود.ندری در ادامه گفت: البته انتشار چنین اوراقی برای بانک مرکزی نیز با ریسک همراه است ضمن آنکه باید به صورت شفاف اعلام شود آیا قرار است در زمان سررسید، ارز به مردم پرداخت شود یا معادل ریالی آن قرار است تحویل داده شود و اینکه با چه نرخی قرار است این منابع محاسبه و پرداخت شود؟ این کارشناس بانکی با اشاره به افزایش نرخ دلار در این مدت خاطرنشان کرد: در صورتی که قیمت ارز در طول این مدت رشد کند بانک مرکزی موظف است ریال بیشتری را تا زمان سررسید خلق کند و به دارندگان این اوراق تحویل دهد که چندان منطقی به نظر نمی‌رسد.

بی‌اعتمادی و نبود اطلاعات کافی اثربخشی اوراق ارزی را از بین می‌برد

ندری گفت: امروز اگر ولعی برای خرید ارز در بازار وجود دارد این دارایی جدید (اوراق ارزی) می‌تواند جایگزین مناسبی برای افراد باشد به شرط آنکه اطمینان مردم را جلب کنند. این کارشناس بانکی خاطرنشان کرد: ضعف اصلی که در بانک مرکزی وجود دارد این است که جزییات برنامه‌های بانک مرکزی به خوبی بیان نمی‌شود و تا زمانی که اطلاعات کافی در دست نباشد مردم نیز از این اوراق استقبالی چندانی نمی‌کنند و این بی‌اعتمادی‌ها و نبود اطلاعات کافی باعث کاهش اثربخشی این اوراق می‌شود. ندری تصریح کرد: مشکل اساسی که در کل کشور با آن روبه‌رو هستیم مشکل مربوط به تامین ارز است و برای انتشار این اوراق هم ارز دارایی پایه‌ای محسوب می‌شود و در صورتی که کشور در این رابطه در مضیقه‌ای باشد این موضوع دیر یا زود خودش را نشان می‌دهد.

با انتشار چنین اوراقی تنها میزان تقاضا در بازار به تعویق می‌افتد

او ادامه داد: با انتشار چنین اوراقی تنها میزان تقاضا در بازار کمی به تعویق می‌افتد به عنوان مثال فردی که امروز ریال خود را می‌دهد تا سه ماه آینده معادل ارزی آن را تحویل بگیرد اگر در زمان سررسید ارزی در میان نباشد (که به گفته شورای فقهی بانک مرکزی این مساله اشکال شرعی هم دارد) پرداخت این میزان ارز برای بانک مرکزی سخت‌تر خواهد شد. 

ندری با بیان اینکه بانک مرکزی با انتشار این اوراق ارزی ریسک زیادی کرده است، خاطرنشان کرد: بهتر آن بود که بانک مرکزی به جای چاپ اوراق ارزی، اوراق قرضه منتشر می‌کرد که در تمام دنیا هم انجام می‌شود و حتی می‌توانست با نرخ مشخص‌تر هم منابع مردم را جذب کند، چراکه انتشار این اوراق نه تنها برای بانک مرکزی بلکه برای افرادی هم که می‌خواهند در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند ریسک بالایی دارد.

انتشار اوراق ارزی پرریسک و خطرناک است

این کارشناس حوزه بانکی گفت: معمولا بانک‌های مرکزی دنیا به این شکل عمل نمی‌کنند و اوراق ارزی یا اوراق مبتنی بر طلا را منتشر نمی‌کنند، زیرا این اقدام کار بسیار پرریسک و خطرناکی است. ندری خاطرنشان کرد: در صورتی که بانک مرکزی خوش شانس باشد ممکن است انتشار این اوراق در بازار اثربخش باشد و در صورتی هم که بدشانس باشد اوضاع اقتصادی بدتر خواهد شد.این کارشناس بانکی در پاسخ به این پرسش که باتوجه به کسری بودجه دولت و رسیدن به روزهای پایانی سال آیا انتشار این اوراق منجر به چاپ پول و تورم عمومی بیشتر در کشور نخواهد شد، گفت: باید بررسی شود که این اقدام بانک مرکزی به عنوان سیاستی انقباضی است و می‌خواهد ریال را از دست مردم خارج کند و حجم پول به صورت موقت کاهش یابد، یا اینکه این اقدام را در جهت تامین مالی کسری بودجه انجام می‌دهد که در این صورت اوضاع اقتصادی بدتر خواهد شد و ریال هم از چرخه خارج نمی‌شود و تنها دراختیار دولت قرار می‌گیرد تا بتواند هزینه‌های خود را پرداخت کند و ریسک بیشتری هم دارد.