آداب شب یلدا | تزئین شب یلدایی برای نوعروس | شب یلدا کی هست؟

شب یلدا یا شب چله یکی از قدیمی‌ترین جشن‌های ایرانی است که مثل عید نوروز و چهارشنبه‌سوری از تاریخ و پیشینه‌ی قدیم ایران به یادگار مانده. شب یلدا از تمام شب‌های سال بلندتر است و شب یلدا اجداد ما هر سال آن را جشن می‌گرفته‌اند. در شب یلدا برای نوعروس ها هدیه برده می شود. شب یلدا همه کوچیکترها خانه پدر و مادربزرگ ها جمع می شوند. رسوم و آداب شب یلدا را با ما دنبال کنید.

شب یلدا عید باستانی ایرانی

شب یلدا در واقع از زمان غروب آفتاب در آخرین روز پاییز یعنی ۳۰ آذر شروع می‌شود و با طلوع آفتاب در اولین روز زمستان یعنی اول دی به پایان می‌رسد. زمان شب یلدا به تاریخ میلادی برابر با شب ۲۱ دسامبر است که البته در سال‌های کبیسه به ۲۰ دسامبر تغییر می‌کند. برای مثال تاریخ شب یلدا از سال ۹۶ تا ۹۸ معادل ۲۱ دسامبر بود ولی در سال ۹۹ که کبیسه بود این شب معادل ۲۰ دسامبر ۲۰۲۰ خواهد بود.

تاریخ شب یلدا ۱۴۰۰ سه‌شنبه ۳۰ آذر برابر با ۲۱ دسامبر ۲۰۲۱ میلادی و ۱۶ جمادی‌الاولی ۱۴۴۳ هجری قمری خواهد بود. شب چله به‌عنوان بلندترین شب سال، برای ما ایرانی‌ها پر از خاطره است؛ از زمان کودکی که انشای شب یلدا می‌نوشتیم تا جمع شدن فامیل، انداختن سفره شب یلدا، تزیین انار شب یلدا و گوش دادن به شعر و قصه زیر کرسی.

رسم و رسوم شب یلدا برای تازه عروس

در بسیاری از مناطق ایران در دوران نامزدی یا سال اول ازدواج، طبق رسوم، خانواده داماد در شب یلدا به منزل خانواده عروس می‌روند. خانواده داماد با خود هدایایی برای عروس می‌برند. در کنار این هدایا یک سفره مختصر شب یلدا نیز برده می‌شود. همانطور که گفته شد هر منطقه ای از ایران به شکل متفاوتی این رسم را اجرا می‌کنند. برای مثال در قدیم خانواده داماد در طبق‌های مختلفی را که کدو تنبل، هندوانه، آجیل، انار، نقل و تنقلات در آن‌ها بوده، روی سر می‌گذاشتند و به منزل عروس می‌بردند.

این دید و بازدیدها بهانه ای برای آشنایی و معاشرت بیشتر دو خانواده بوده است. در این قسمت نیز مدل های تزیین شب یلدا برای هدیه به عروس را مشاهده می‌کنید. این تزیین‌ها مختصر هستند و برای جابه جایی توسط خانواده داماد مناسب خواهند بود. سفره شب یلدا را که به عنوان هدیه به منزل عروس می‌برند می‌توان در یک سینی مسی، یک سبد حصیری، یک جعبه یا یک کاسه بگذارید. اغلب وسایل آن را با روبان قرمز، به عنوان نشانه ای از عشق تزیین می‌کنند.

در این شب تازه عروس در منزل خود، به عنوان نشانه ای از ذوق و خلاقیتی که دارد، یک سفره مفصل یلدایی بر پا می‌کند. در بعضی از شهرها خانواده عروس نیز به داماد هدیه کوچکی پیشکش می‌کنند. در اصفهان قدیم هدیه ای که برای داماد فرستاده می‌شد غذای محلی بوده است. در مازندران نیز خانواده داماد برای شب چله خرجی به خانواده عروس هدیه می‌دادند. خرجی یعنی هر آنچه مایحتاج خانواده عروس است.

ریشه‌شناسی شب یلدا 

یلدا واژه‌ای سُریانی به معنای زایش و تولد است. سریانی زبانی بود که در میان مسیحیان رواج داشت. این معنا، از بررسی و تحقیق در واژه‌نامه‌ها و کتاب‌های تاریخی به دست آمده است. ابوریحان بیرونی، دانشمند همه فن حریف و تقویم‌شناس، از شب یلدا با نام میلاد اکبر یاد می‌کند و منظور از این نام را میلاد خورشید دانسته است. کتاب آثار الباقیه نوشته اوست. کتاب به عربی نوشته شده و در حال حاضر، چند ترجمه فارسی از آن منتشر می‌شود. ابوریحان در این کتاب گاه‌شماری و تقویم اقوام مختلف را بررسی کرده است. اگر علاقمند باشید می‌توانید مراسمات و جشن‌های اقوام باستان را در این کتاب مطالعه کنید.

دقیقا مشخص نیست که واژه یلدا چه زمان و چطور وارد زبان فارسی شده است. از تاریخ این‌طور بر‌می‌آید که مسیحیان اولیه که در روم زندگی سختی داشتند و عده‌ای از آنان به ایران مهاجرت می‌کنند. به علت نزدیکی فرهنگی، این واژه سریانی به فارسی راه پیدا می‌کند.

شب یلدا یعنی چه؟

شب چله در حقیقت همان شب یلدا است. چون از فردای این شب، چله بزرگ زمستان آغاز می‌شود به آن شب چله می‌گویند.

ایرانیان در زمان‌های قدیم، یک نوع تقویم کلی نگر هم داشتند. این تقویم بیشتر در کار‌های کشاورزی و دامپروری کاربرد داشت. آن‌ها دو موقع از سال را به نام چله می‌شناختند. چله تابستان که از تیر شروع می‌شد و چله زمستان که از دی‌ماه. چله‌ها هر کدام به دو دوره تقسیم می‌شدند؛ چله بزرگ و چله کوچک. چهل روز ابتدایی را چله بزرگ و بیست روزِ بعد را چله کوچک می‌نامیدند.

چله بزرگ زمستان که درست بعد از شب یلدا آغاز می‌شود؛ شروع زمستان است و شدت سرما در آن بیشتر است. چله بزرگ تا دهم بهمن طول می‌کشد. پس از آن، چله کوچک شروع و تا اول اسفند ادامه دارد. شدت سرما در چله کوچک کمتر است و آسیب کمتری هم می‌رساند. چهار روز پایان چله بزرگ، و چهار روز آغاز چله کوچک را، چهار چهار می‌گویند که نهایت شدت سرما در این مدت اتفاق می‌افتد.

شب یلدا چه روزی است؟

شب یلدا 1401 چه روزی است / شب یلدا ۱۴۰۱ چند شنبه است  تاریخ و ساعت دقیق جشن شب یلدا در سال 1401  شب یلدا 1401 کیه و چه روزیه (به هجری شمسی قمری و میلادی). شب یلدا یا شب چلّه یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است و از شامگاه سه شنبه ۳۰ آذر تا بامداد روز اول دی ماه سال ۱۴۰۱ هست.

تزئین شب یلدا برای عروس

با توجه به اینکه شب یلدا از مناسبت‌های سنتی ایرانی است، چیدن سفره ای سنتی نیز در این شب هم با موضوع متناسب است و هم این شب را گرم تر می‌کند. در سفره‌های سنتی سماور، چراغ نفتی، گرامافون، رومیزی با طرح‌های بته جقه و گلابتون، شمع و کتاب حافظ یا شاهنامه فردوسی دیده می‌شود. نمونه‌هایی از سفره‌های سنتی را در ادامه مشاهده می‌کنید.

سفره سنتی را در گوشه ای از خانه، روی زمین نیز می‌توانید پهن کنید.استفاده از المان‌های سنتی و قدیمی مانند رادیو، سماور، گلدان سفالی، گرامافون و صندوق چوبی این سفره را اصیل و زیبا کرده است.سفره شب یلدا اغلب تمی قرمز دارد، به همین دلیل میوه‌های قرمز، رومیزی قرمز و شمع‌هایی قرمز در این سفره استفاده شده اند.

به کار بردن کرسی در شب چله به عنوان یکی از سردترین شب‌های سال خانواده را در محفلی گرم تر به دور خود جمع می‌کند.برای زیباتر شدن سفره و به خصوص عکس‌های شب یلدا، می‌توانید به دیوار نیز یک پارچه با طرح مناسب شب یلدا آویزان کنید.