بی‌توجهی به نقشه‌های مخاطرات با وجود ۳۴ مخاطره در کشور/تاثیر ۲۰ ساله کشور از خشکسالی

 مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی کشور در نشست هم‌اندیشی میان سازمان زمین‌شناسی و اکتشا‌فات‌معدنی کشور و سازمان امور دانشجویان در حوزه بورسیه شغلی با بیان اینکه فرهنگ استفاده از نقشه‌های مخاطرات در کشور نهادینه نشده، گفت: این در حالی است که از ۴۳ مخاطره موجود در دنیا، ۳۴ مورد آن در ایران رخ می‌دهد، ۹۷ درصد از شهرهای کشور در معرض خطر زمینلرزه قرار دارند و همه تاسیسات کوهستانی کشور در معرض رانش زمین است.

رضا جدیدی با بیان اینکه خاستگاه ۷ درصد از ذخایر معدنی دنیا در ایران است، افزود: این در حالی است که ایران یک درصد جمعیت دنیا را دارد.

وی با اشاره به فعالیت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور از سال ۳۸، اظهار کرد: در حوزه زمین‌شناسی ۳ نهاد شرکت ملی نفت برای شناسایی ذخایر هیدروکربوری، سازمان انرژی اتمی برای شناسایی مواد پرتوزا و سازمان زمین‌شناسی فعال هستند و ماموریت ما در این سازمان شناسایی منابع معدنی با هدف ایجاد ارزش و صیانت از ثروت ملی از طریق شناسایی مخاطرات تعریف شده است.

جدیدی، تولید اطلاعات پایه را از ماموریت‌های دیگر سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نام برد و یادآور شد: اطلاعات پایه در اجرای طرح‌های عمرانی بسیار مهم است و این در حالی است که فرهنگ استفاده از آن در کشور نهادینه نشده است.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با اشاره به تهیه اطلاعات پایه در حوزه‌های مختلف و کاربرد آن، خاطرنشان کرد: نمونه این اطلاعات نقشه ناپایداری‌های منطقه طالقان است و بر اساس این داده‌ها نباید اجازه توسعه جاده در این منطقه را داشته باشیم، ولی با توسعه این منطقه در اسفند سال ۹۷، با وقوع زمین‌لغزش در جاده طالقان شاهد وقوع آتش‌سوزی و قطع لوله گاز بودیم.

به گفته وی، در صورت توجه به نقشه زمین‌شناسی موجود در مدیریت طرح‌های اجرایی، از بروز خسارت جلوگیری می‌شد.

جدیدی، نمونه دیگر آن را احداث سد گتوند عنوان کرد و یادآور شد: بر اساس آمارها از ۴۳ مخاطره موجود در دنیا، ۳۴ مورد آن در ایران رخ می‌دهد، ۹۷ درصد از شهرهای کشور در معرض خطر زمینلرزه قرار دارند و همه روستاها و شهرهای کشور در معرض خطر سیلاب هستند.

وی با بیان اینکه همه تاسیسات کوهستانی کشور در معرض رانش زمین است، افزود: همچنین ۳۰۰ دشت اصلی کشور در خطر فرونشست قرار دارند و این مورد را از ۲۰ سال قبل به نظام برنامه‌ریزی کشور اعلام کردیم.

به گفته وی حدود ۲۰ سال است که خشکسالی با شدت و حدت‌های متفاوت بخش‌های کشور را تحت تاثیر قرار داده است.

جدیدی، وقوع طوفان‌های ریزگرد با منشأهای داخلی و خارجی را از دیگر مخاطرات کشور دانست و گفت: از سوی این سازمان نقشه‌های فرونشست زمین، ذخایر آبی و کارستی، زمین لغزش، گرد و غبار در سال‌های گذشته تهیه شده است و اخیرا به تایید مسؤولان رسید.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با تاکید بر اینکه این سازمان ۱۱۰ عنوان نقشه در حوزه علوم زمین تولید کرده و هزار لایه مکان‌محور از طریق پایگاه علوم داده منتشر شده، اظهار کرد: از آنجایی که حوزه زمین‌شناسی یک حوزه میان رشته‌ای است، ما با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی پزشکی برای ارتباط بروز بیماری با منشأ زمین و میزان مرگ و میر ناشی از آلاینده‌ها را در دستور کار داریم.

وی با اشاره به گستره فعالیت‌های این سازمان، تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، پایش ذخایر معدنی، تولید و تحلیل ۸۰۰ لایه اطلاعات مکان محور، منشأیابی و پایش مخاطرات زمین‌شناختی، مطالعات ژئوتوریسم و پتانسیل‌یابی ژئو پارک‌ ها و کشف منابع آبی جدید را از زمینه‌های فعالیت این سازمان نام برد.

وی با اشاره به ژئوفیزیک هوایی، گفت: از ۲ میلیون کیلومتر مربع خطی کشور تاکنون ۷۰۰ کیلومتر خطی اجرایی شده است.

فعالیت‌های بین‌المللی

جدیدی گفت: این سازمان فعالیت‌های بین‌المللی را اجرایی کرده که از آن جمله می‌توان به تهیه نقشه لرزه‌ زمین ساخت دنیا در مقیاس یک ۲۵ میلیونیوم، نقشه کینماتیک دنیا در مقیاس یک ۲۵ میلیونیوم، نقشه زمین‌شناسی خاورمیانه، نقشه تکتونیک و لرزه زمین ساخت خاورمیانه و نقشه متالوژی اشاره کرد.

پتانسیل‌های کشور

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با اشاره به پتانسیل‌های معدنی کشور، گفت: از ۴۸ محیط مستعد کانی‌زایی، ۳۵ محیط آن در کشور وجود دارد و از ۱۱۴ تیپ معدنی در دنیا ۸۹ مورد آن تاکنون در ایران شناسایی شده است.

وی تنوع مواد معدنی در دنیا را ۱۱۲ نوع دانست که ۶۸ ماده آن به طور رسمی در کشور به ثبت رسیده، ولی در سازمان ۸۱ نوع ماده معدنی شناسایی شده است.

جدیدی، زمان‌بر بودن فعالیت‌های معدنی در کشور را از چالش‌های این حوزه ذکر کرد و گفت: میانگین راه‌اندازی معادن در دنیا ۷ سال است، ولی معدن طلای زرشوزان ۱۶۲ سال، مس سرچشمه ۸۴ سال، آهن چغارت ۷۳ سال و معدن طلای داشکسن ۷۰ سال طول کشید تا به بهره‌برداری برسند.

جدیدی، تعادل‌بخشی میان تولید و مصرف را از دیگر چالش‌های این حوزه دانست و افزود: تولید سنگ آهن در سال ۹۸ به میزان ۹۳ میلیون تن بوده و میزان قابل برداشت این معدن تا ۱۴ سال آینده است.