افزایش تولید تیرآهن و تأثیرات آن بر قیمت آهن

عرضه و تقاضا در کنار نوسانات دلار و قیمت جهانی فولاد از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت تیرآهن شناخته می‌شوند. عرضه و تقاضا به میزان تولید تیرآهن در کارخانه‌های داخلی و میزان واردات تیرآهن و هم چنین میزان مصرف تیرآهن در بازار بستگی دارد. یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های بازار تیرآهن با سایر مقاطع طویل مانند میلگرد نیز به میزان تولید و عرضه این مقطع فولادی مربوط می‌شود. از آنجا که تولید تیرآهن مانند میلگرد به حالت اشباع نرسیده و معمولاً کمتر از میزان تقاضای بازار است، هرگونه تغییری در میزان تولید تیرآهن می‌تواند تأثیر مستقیمی بر قیمت تیرآهن بگذارد. در ادامه شرایط عرضه و تقاضای تیرآهن در بازار آهن ایران را بررسی می‌کنیم.

عوامل مؤثر بر میزان تولید تیرآهن

شناخت عوامل مؤثر بر میزان تولید و عرضه تیرآهن یک روش بسیار مؤثر در پیش بینی قیمت آهن به شمار می‌رود. تیرآهن در کشور ما از طریق تولید داخلی و واردات تأمین می‌شود که عمده آن به تولیدات داخلی تعلق دارد. بر همین اساس از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر میزان تولید باید به چگونگی چرخه تأمین و تولید داخلی اشاره کرد. اینکه مواد اولیه از صنایع بالادستی چگونه و تا چه میزان استخراج و عرضه می‌شوند و صنایع پایین‌دستی مانند کارخانه‌های فولادی با چه مشکلاتی در خط تولید مقاطع مواجه هستند.

• سنگ آهن و آهن اسفنجی

آهن اسفنجی یکی از مهم‌ترین مواد اولیه‌ای است که فولادسازان برای ساخت محصولات نیمه تمام فولادی مانند بیلت و بلوم به آن نیاز دارند. از مهم‌ترین مشکلات در کاهش عرضه آهن اسفنجی می‌توان به افزایش خام فروشی صنایع بالادستی و صادرات سنگ آهن و آهن اسفنجی اشاره کرد. با توجه به قیمت‌گذاری دستوری در عرضه‌های بورس کالا، معمولاً کارخانه‌های عرضه‌کننده سنگ آهن و آهن اسفنجی ترجیح می‌دهند که محصولات خود را صادرات کرده و به درامد دلاری دست یابند. این افزایش صادرات منجر به کاهش عرضه آهن اسفنجی و اخلال در زنجیره تأمین فراورده‌های نیمه تمام فولادی و در نتیجه کاهش تولید می‌شود.

• بیلت و بلوم (شمش فولادی)

بیلت و بلوم از مهم‌ترین محصولات نیمه تمام فولادی است که برای تولید مقاطع طولی فولادی نظیر میلگرد و تیرآهن مورد استفاده قرار می‌گیرند. کارخانه‌های فولادی برای ساخت بیلت و بلوم به آهن اسفنجی نیاز دارند و هرگونه اخلال در تأمین این ماده می‌تواند به کاهش تولید شمش فولادی و در نتیجه کاهش عرضه بیلت و بلوم ختم شود. این کاهش عرضه محصولات نیمه تمام باعث می‌شود تا کارخانه‌های تولیدکننده محصولات نهایی فولادی با کمبود ماده اولیه مواجه شوند.

• محدودیت‌های چرخه تولید تیرآهن

یکی از مهم‌ترین اخلال‌ها در چرخه تأمین و تولید محصولات فولادی از آهن اسفنجی گرفته تا تیرآهن نهایی مربوط به محدودیت‌های انرژی می‌شود. قطع شدن یا افت فشار گاز در کارخانه‌های فولادی در زمستان و هم چنین قطع برق واحدهای فولادی در تابستان یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش تولید تیرآهن و سایر مقاطع فولادی به شمار می‌رود.

عوامل مؤثر بر میزان تقاضای تیرآهن

با توجه به اینکه محصولات جایگزین برای مقاطع فولادی مانند تیرآهن کم و گاها گران‌تر هستند، هرگونه تغییری در میزان تقاضا تأثیر مستقیمی بر قیمت تیرآهن و سایر مقاطع فولادی دارد. مهم‌ترین پارامترهای مؤثر بر میزان تقاضا به شرایط اقتصادی و میزان رونق و یا رکود در بازارهای موازی مربوط می‌شود چراکه تورم و سیاست‌های انقباضی برای کنترل آن باعث کاهش قدرت خرید مردم و رکود در صنایع مصرف‌کننده آهن می‌شود.

از تیرآهن به منظور اسکلت‌بندی سازه، افزایش عمر و مقاوم‌سازی ساختمان استفاده می‌شود. از این رو صنعت ساختمان و مسکن به عنوان مهم‌ترین صنعت مصرف‌کننده تیرآهن تأثیر زیادی در تقاضای بازار دارد. در سال‌های اخیر با افزایش تورم، صنعت مسکن و ساخت‌وساز کشور دچار رکود سنگینی شده که در مجموع باعث رکود در بازار مقاطع طویل فولادی و کاهش مصرف تیرآهن شده است.

افزایش تولید تیرآهن در رکود بازار

افزایش تولید تیرآهن درحالی که میزان مصرف و تقاضا کاهش یافته است باعث می‌شود که عرضه‌کنندگان این مقطع به روش‌هایی مانند عرضه اعتباری در بورس کالا روی بیاورند. رکود در بازار تورمی ایران معمولاً پس از جهش‌های تورمی قیمت آهن اتفاق می‌افتد. چرا که بازار در این دوره‌های بازار افزایشی حجم مصرفی مورد نیاز برای ماه‌های آینده را پیش‌خور می‌کند. البته باید اضافه کنیم که برندهایی مانند تیرآهن اصفهان همواره و در هر شرایطی مشتریان مخصوص خود را دارند.

سایر عوامل مؤثر بر تیرآهن ‌های پرتقاضا در بازار

همان‌طور که در بالا عنوان کنیم برخی از برندها مانند ذوب آهن همواره در بازار آهن دارای مشتری هستند. بنابراین از عوامل مؤثر بر تیرآهن‌های پرتقاضا می‌توان به برند تولیدکننده، وزن سبک، سایز و نوع تیرآهن نیز اشاره کرد. اینکه جزو تیرآهن‌های سبک به شمار می‌روند یا سنگین و یا اینکه از چه تکنولوژی برای تولید آن‌ها استفاده شده است. به عنوان نمونه تیرآهن معمولی IPE در سایزهای 14 و 16 و 18 تقاضای بیشتری در بازار آهن دارند. تیرآهن‌های سایز 12 و 20 پس از این سایزها بیشترین فروش را در بازار آهن به خود اختصاص می‌دهند. علاوه بر ذوب آهن اکثر تیرآهن‌های داخلی توسط کارخانه‌های فایکو، ظفر بناب، جهان فولاد غرب کرمانشاه، صنعت ماهان، فولاد احرامیان یزد، آریان فولاد قزوین، گروه ملی صنعتی فولاد ایران، فولاد شاهین بناب و ناب تبریز تولید و عرضه می‌شوند.

سخن پایانی

هرچند میزان تولید تیرآهن و تقاضا در بازار یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر قیمت تیرآهن به شمار می‌رود اما باید در نظر داشته باشیم که تنها عامل نیست. با توجه به اقتصاد تورمی کشورمان، عواملی نظیر نوسانات نرخ ارز در مواقعی با افزایش مقطعی تقاضا باعث افزایش قیمت تیرآهن می‌شود. افزایش تقاضایی که با افزایش مصرف همراه نیست و درنهایت منجر به رکود در بازار آهن پس از آن می‌شود. در این مقاله سعی کردیم تحلیل کاملی بر عوامل مؤثر بر میزان تولید و چگونگی رابطه عرضه با تقاضا و قیمت آهن آلات داشته باشیم.