زلزله | زلزله مشهد | زلزله تهران
زلزله در کمین تهران | کارشناس هلندی از زلزله تهران گفت
چند روزی است خبر زلزله و پیش بینی زلزله تهران را ترسانده است و نظر کارشناسان زلزله را می توان در این مورد مطالعه کرد.
سیما محبی: نهم یا دهم اردبیهشت ۱۴۰۲ در ایران زلزله می‌آید؟ این را یک محقق هلندی گفته است، «فرانک هوگربیتس» مدتی قبل در حساب توئیتری خودش از وقوع زلزله در ایران خبر داد، با این وجود متخصصان معتقدند این قبیل پیش‌بینی‌ها شبه علم است و ربط چندانی به پژوهش‌ها و اقدامات علمی ندارد.
درهمین‌باره مهدی زارع، زلزله‌شناس به خبرآنلاین گفت: «ادعای پیش‌بینی زلزله برای تاریخ خاص و در زمان‌های نزدیک مانند چیزی‌که «فرانک هوگربیتس» کارشناس هلندی انجام می‌دهد به‌هیچ عنوان از طریق علم زلزله شناسی نه قابل پی‌جویی و صحت سنجی است و نه با المان‌ها و شاخص‌های زلزله شناسی می‌شود آن را تبیین کرد.»
او ادامه داد: «بنابراین درباره ادعای وقوع زلزله که برای نهم و دهم اردیبهشت در منطقه غرب ایران مشخص شده است می‌توانیم بگوییم که هیچ نسبتی با علم زلزله شناسی ندارد. ضمن اینکه باید یادآور شویم که منطقه غرب ایران محل رشته کوه‌های زاگرس است یعنی جایی‌که لرزه خیزترین نقطه ایران است و معمولاً بیش از سه‌چهارم نگاشت زلزله در ایران از همین رشته کوه‌های زاگرس به دست می‌آید.»
پیش‌بینی زلزله یا زرنگی؟
اگرچه پیش‌بینی زلزله می‌تواند سبب معروف شدن فرد پیش‌بینی کننده شود اما متخصصان معتقدند اساساً در مدلی که برخی محققان دست به پیش‌بینی میزنند روش‌های علمی مدنظر نیستند، آن‌ها می‌گویند این قبیل از پیش‌بینی‌ها یا برای یک منطقه وسیع است یا برای مناطقی که بسیار لرزه‌خیز هستند، دراین‌باره زارع بیان کرد: «منطقه غرب ایران به‌خصوص ایلام، قصر شیرین، سرپل ذهاب، همچنین کهکیلویه و بویراحمد به ویژه در پیرامون شهر یاسوج، لرزه خیزی بالایی وجود دارد. از طرفی دیگر زلزله‌هایی که در شمال غربی ایران در نزدیکی شهر خوی از حدود نیمه شهریور ۱۴۰۱ درحال رخداد هستند کمابیش با زلزله های کوچک و متوسط همچنان ادامه دارند، بنابراین می‌خواهم بگویم که در این مناطق و همچنین منطقه بندرعباس و حاشیه ساحل خلیج فارس زلزله‌های متعددی اتفاق افتادند و احتمالا در این روزهای نهم دهم، هشتم یا یازدهم اردیبهشت و همچنان روزهای دیگر هم مجدد زلزله اتفاق خواهد افتاد، بنابراین دلخوش کردن به پیش بینی افرادی که کار شبه علمی می‌کنند مانند «فرانک هوگربیتس» کار منطقی نیست و جز هیجانی کردن فضا و جلب کردن توجه‌ها به خبرهای داغ حاصلی ندارد.
این زلزله‌شناس ادامه داد: «البته گویا یک حاصل دیگری هم داشته و آن اینکه بعضی از افراد دیگر از سر دلسوزی بدون اینکه تخصص و مهارتی در علم زلزله شناسی داشته باشند به این ماجرا جلب شدند و در ایران و جهان مناطقی را برای وقوع زلزله مشخص می‌کنند که اکثر این مناطق یا به قدری بزرگ هستند که هر زلزله‌ای اتفاق بیفتد مدعی خواهند شد زلزله‌هایی که رخ داده همان‌هایی است که ما می‌گفتیم، یا اینکه به‌قدری لرزه خیز هستند مانند منطقه خوی که هرازچندگاهی در آن منطقه زلزله رخ می‌دهد، و آن‌ها مجدد مدعی می‌شوند این زلزله همان پیش‌بینی ما بوده است.»
زارع درباره علمی بودن پیش‌بینی زلزله بیان کرد: «پیش‌بینی یک کار تخصصی است و به وسیله متخصصین آشنا به مدل‌های زلزله‌ها و مدل زمین، کسانی که تخصص کار با داده های زمین را داشته باشند باید انجام شود که در خود ایران هم گروهی مشغول کار هستند. امیدوارم که توجه بیهوده بر این نوع مطالب و عنوان‌های هیجان انگیز سبب نشود توجه به خود مسئله زلزله و پیشگری رخدادهای مهم فراموش شود؛ همچنین به کار کسانی که در زمینه پیش بینی زلزله کار تخصصی و جدی انجام می‌دهند صدمه نزند؛ چراکه این هیجانات زودگذر است اما مسائل پیچیده در جای خودشان هستند.امیدوارم با هیجانی کردن فضا راه را بر دانشمندان واقعی و کسانی که در زمینه پیش بینی زلزله کار می‌کنند نبندند.»
زلزله همه را غافلگیر می کند
در روزهای اخیر شایعاتی درخصوص پیش بینی زلزله شدید در غرب ایران از سوی فرانک هوگربیتس (Frank Hoogerbeets)، ستاره شناس هلندی مطرح شده است. این فرد که خود را وابسته یا عضو یک موسسه تحقیقاتی واقع در هلند در زمینه ارتباط هندسه میدانی (ارتباط اجرام آسمانی با تحرکات لرزه‌ای در زمین) معرفی کرده، مدعی شده است که «در اثر تغییرات اساسی در این مناطق (قسمت های صورتی رنگ روی شکل) انتظار می رود زلزله ای با بزرگای حدود ۶ تا ۷ در روزهای ۲۹ و ۳۰ آوریل ( ۹ و ۱۰ اردیبهشت جاری) پهنه زاگرس کشور ایران را هم شامل شود».
هوگربیتس تاکنون و طبق یادداشت فریبرز ناطقی الهی از زلزله شناسان کشورمان تاکنون چند ده زلزله دیگر برای خوزستان و سایر مناطق دنیا پیش بینی کرده که اتفاق نیافتاده اند. ناطقی می گوید: دو منطقه ای که ایشان مشخص کرده اند بنده هم سال پیش در دو موقعیت زمانی مختلف این دو زون را برای زلزله های بزرگ که در مسیر ما و کشور ما قرار گرفته اند و شکی ندارم که امسال و سال های نزدیک آینده بحرانی خواهد بود، مشخص کرده بودم و چقدر شباهت به مطالعات سال قبل بنده دارند شاید هم ایده از همانجا شروع شده است.
ناطقی در یادداشت خود آورده که "در قدم اول ایشان بیان نکرده اند که این «تغییرات»( fluctuations*) در حقیقت چه هستند و کدام پارامترها را شامل می باشند در ضمن مثل سابق بیان کرده اند مطالعاتم را به ریز توضیح خواهم داد که هیچ وقت این مستندات از ایشان تا به امروز ارائه نشده است. سندیت این نوع گفتار همان قدر اعتبار دارد که فردی غیرمتخصص در زلزله بگوید من می دانم زلزله‌ای برای تهران با بزرگای مثلا ۷ در سه روز آینده خواهد آمد؟ بدون تعریف تغییرات و پارامترهای مربوطه و بدون تخصص، حال شد زهی سعادت، نشد مثل چند ده زلزله دیگر که این فرد برای خوزستان و دیگر مناطق دنیا اعلام کرد و نشد. تا این شخص مطالعات خود را مکتوب با دلیل و بر پایه علوم متداول برای قضاوت در مجامع علمی این فن ارایه نکند عملا مثل همین حالا فاقد اعتبار است و باید متوجه بود که یک حدس درست آنهم با بیانی زیرکانه در میان صدها یا بیشتر حدس غلط ایشان اصلا چقدر اعتبار می تواند داشته باشد؟ "
این ستاره شناس هلندی البته سه روز قبل از زلزله اخیر ترکیه در توئیتی در روز سوم فوریه (جمعه، ۱۴ بهمن) نوشته بود: دیر یا زود این منطقه (جنوب، مرکز ترکیه، اردن، سوریه یا لبنان) محل وقوع زلزله‌ای با بزرگای حدود ۷.۵ ریشتر خواهد بود.
